دوا درمون معرفی گیاهان داروئی
| چکیده: |
| تخم شربتی، نام دانه ریحان و گیاهی یک‌ساله است. اکثر ما از تخم شربتی فقط در ماه‌های گرم سال استفاده می‌کنیم اما این دانه‌ی سیاه شفاف، کاربردهایی فراتر از رفع عطش و تشنگی دارد. در واقع تخم شربتی به دلیل ارزش غذایی بسیار بالایی که دارد، می‌تواند بخش مهمی از نیازهای تغذیه‌ای ما را برآورده سازد. با ما همراه باشید تا با مهم‌ترین خواص تخم شربتی آشنا شوید. |
برای تخم شربتی نام‌های دیگری همچون تخم ریحان ، بادروج، تره خراسانی، اوقیمن، حوک، بورنگ، صریرا و بادروج ابیض نیز ذکر شده است.
ممکن است در گذشته تخم شربتی را در عطاری‌ها دیده باشید و به‌راحتی و بدون توجه از کنار این دانه‌های بسیار مغذی عبور کرده باشید اما با خواندن مطالب زیر مطمئنا دیگر این کار را نخواهید کرد. در اینجا قرار است برخی از خواص شگفت‌انگیز تخم شربتی را که به ریحان شیرین، دانه‌ی فالوده یا دانه‌ی Turkmaria نیز معروف است، کشف کنید.
به این فکر می‌کنید که این دانه‌های سیاه چه هستند؟ این گیاه ریحان، بومی هندوستان است. به آن ریحان شیرین نیز می‌گویند اما با ریحان مقدس یا تولسی متفاوت است. ریحان تولسی در اکثر خانه‌های هندی وجود دارد و به‌خاطر خواصی که در تقویت سیستم ایمنی بدن دارد، بسیار معروف است. برگ‌های گیاه ریحان مانند دانه‌های آن بسیار سالم و پرخاصیت هستند.
این دانه‌های سیاه و به شکل اشک که بسیاری آنها را با دانه‌های چیا اشتباه می‌گیرند، غنی از پروتئین، کربوهیدرات و چربی‌های ضروری هستند و مقدار زیادی فیبر دارند. از همه جالب‌تر آن است که تخم شربتی هیچ کالری ندارد. به گفته‌ی دکتر آنجو سود، یک متخصص تغذیه در بانگالور: «تخم شربتی غنی از آنتی‌اکسیدان‌هاست، به کنترل دیابت کمک میکند و برای پوست نیز مفید است. جویدن این دانه‌ها سخت است بنابراین آنها را به‌صورت خام مصرف نکنید. بهتر است قبل از مصرف، آنها را در آب بخیسانید تا بافتی ژلاتینی پیدا کنند. برای بهره‌مندی از مزایای سلامتی این دانه توصیه میشود که هر روز حداقل ۲ قاشق چای‌خوری از آن را مصرف کنید.»
خواص تخم شربتی
تخم شربتی به‌طور گسترده در طب چینی و آیورودا به‌کار می‌رود و مزایای سلامتی بسیار زیادی دارد که ممکن است از آنها بی‌خبر باشید.
۱- به کاهش وزن کمک میکند
تخم‌های شربتی، مقادیر بالایی اسیدهای چرب امگا ۳ دارند و درنتیجه، غنی از آلفا لینولنیک اسید (ALA) هستند. این اسیدها به افزایش متابولیسم چربی‌سوزی در بدن کمک می‌کنند. این دانه‌ها سرشار از فیبر نیز هستند، بنابراین شما را به‌مدت طولانی‌تری سیر نگه می‌دارند و از هوس‌های غذایی جلوگیری می‌کنند. شما می‌توانید برای کنترل اشتهایتان از آنها به‌عنوان یک میان‌وعده قبل از غذای اصلی استفاده کنید. برای این منظور کافی است آنها را به یک کاسه ماست اضافه کنید یا مقداری از آنها را روی سالاد میوه بپاشید.
حتما بخوانید:
معجزه ای به نام اسپند را بشناسیم
۲- حرارت بدن را کاهش می‌دهد
تخم‌های شربتی در بعضی از کشورهای آسیایی مانند تایلند به همراه آب، شکر، عسل و گاهی اوقات شیرنارگیل برای درست کردن نوعی نوشیدنی به‌کار می‌روند. این یک نوشیدنی عالی برای روزهای گرم تابستان است. تخم‌های شربتی یکی از بهترین خنک‌کننده‌های بدن هستند. آنها حرارت بدن را کاهش می‌دهند و به همین دلیل است که مردم معمولا آنها را به نوشیدنی‌های طراوت‌بخش، شربت‌ها یا میلک‌شیک‌ها اضافه می‌کنند.
۳. سطح قند خون را کنترل میکند
تخم‌های شربتی برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ مفید هستند، چون می‌توانند سطوح قند خون را کنترل کنند. آنها متابولیسم بدن شما را کُند می‌سازند، بنابراین تبدیل کربوهیدرات به گلوکز را کنترل می‌کنند. شما می‌توانید دانه‌های ریحان خیس‌خورده را در یک لیوان شیر مخلوط کنید و به‌عنوان صبحانه بنوشید. این نوشیدنی برای افراد دیابتی، بسیار سالم و مفید است.
۴- یبوست و نفخ را از بین می‌برد
تخم‌های شربتی، بدن را به‌طور طبیعی سم‌زدایی می‌کنند و باعث تنظیم حرکات روده می‌شوند. روشی مؤثر برای رفع یبوست آن است که به‌مدت چند شب قبل از رفتن به رختخواب، یک لیوان شیر مخلوط‌شده با تخم شربتی بنوشید. این نوشیدنی به‌عنوان یک پاک‌کننده‌ی معده عمل میکند. تخم‌های شربتی حاوی روغن‌های فرّاری هستند که به ازبین‌بردن گاز و نفخ دستگاه گوارش کمک می‌کنند و برای هضم مفیدند.
۵- اسیدی بودن معده و سوزش سردل را درمان میکند
تخم‌های شربتی، سوزش معده را تسکین می‌دهند و با خواص‌شان سموم را از بدن دفع می‌کنند. آنها اثر اسیدی HCL (اسید هیدروکلریک) را خنثی می‌کنند و سوزش سردل را فرو می‌نشانند. تخم‌های شربتی خیس‌خورده، سرشار از آب هستند و به تسکین پوشش معده کمک می‌کنند، بنابراین حس سوزش را از بین می‌برند.
۶- به داشتن پوست و مویی سالم کمک میکند
له کردن تخم‌های شربتی در روغن نارگیل و مالیدن آن روی نواحی مشکل‌دار پوست به درمان چندین عفونت پوستی مانند اگزما و پسوریازیس کمک میکند. تخم‌های شربتی را بدون خیساندن بکوبید، در یک فنجان روغن نارگیل بریزید و قبل از استفاده چند دقیقه گرم کنید. خوردن دانه‌های ریحان به‌طور منظم به بدن شما کمک میکند که کلاژن ترشح کند. کلاژن برای ساخت سلول‌های جدید پوست و ترمیم سلول‌هایی که به‌خاطر فرسایش طبیعی آسیب دیده‌اند، ضروری است. تخم‌های شربتی سرشار از آهن، ویتامین K و پروتئین هستند. این مواد معدنی برای داشتن موهایی بلند و قوی، حیاتی هستند. پروتئین و آهن به رشد مو نیز کمک می‌کنند و حجم مو را افزایش می‌دهند.
حتما بخوانید:
خواص بی نظیر دارویی دانه رازیانه برای سلامتی
۷ – سرفه و آنفلوانزا را درمان میکند
تخم‌های شربتی خاصیت ضدانقباضی دارند، یعنی میزان سفتی را در عضلاتِ گرفته و منقبض کاهش می‌دهند و آنها را شل می‌کنند. آنها به این طریق به کنترل سیاه‌سرفه کمک می‌کنند. تخم‌های شربتی، سیستم ایمنی بدن را افزایش می‌دهند. فلاونوئیدهای موجود در آنها مانند ویسنین، اورینتین و بتاکاروتن به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند.
توجه: زنان باردار و کودکان باید از مصرف تخم شربتی اجتناب کنند. اگر این دانه‌ها به‌خوبی با آب مخلوط نشوند، ممکن است باعث خفگی بچه‌های کوچک شوند. این دانه‌ها در زنان باردار، مقادیر استروژن را در بدن کاهش می‌دهند که ممکن است منجر به سقط شود. اگر باردار هستید یا هرگونه بیماری دیگری دارید، بهتر است قبل از اضافه کردن تخم شربتی به رژیم غذایی‌تان با پزشک مشورت کنید.
دیگر خواص تخم شربتی:
- تخم شربتی دارای مقدار فراوانی پروتئین، آهن، پتاسیم و کلسیم است و در عین حال آنهایی که در جذب کلسیم مشکل دارند بدانند یک ماده معدنی به نام بورون در تخم شربتی باعث انتقال کلسیم به استخوان‌ها میشود.
- تخم شربتی برای درمان بیماری‌های تنفسی مفید است.
- مخلوطی از آن با زنجبیل و عسل در درمان آسم، سرفه، سرماخوردگی، آنفلوانزا و برونشیت موثر است.
- کم کردن وزن بدون گرسنگی کشیدن: دانه‌های ژلاتینی تخم شربتی بدون آنکه کالری داشته باشد تا مدتها فرد را سیر نگه میدارد و به جای خوردن داروهای زیان آور برای کم کردن اشتها، می‌توان از تخم شربتی استفاده کرد.
- نگهداشتن فشار خون متعادل: معمولاً بعد از خوردن غذا به‌ویژه غذاهای پر نشاسته، فشارخون بالا می‌رود و اگر تخم شربتی همراه غذا خورده شود مواد نشاسته‌ای به تدریج شکر موجود در خود را آزاد می‌کنند و به این ترتیب شما به طور تدریجی انرژی متعادل در طول روز خواهید داشت.
- پیشگیری از دیابت: با متعادل نگهداشتن فشار خون، شانس ابتلا به بیماری دیابت کم میشود
- تخم شربتی دارای خاصیت عطسه آور، سنگ آور و ملین می باشد
- کمک به رفع احساس تشنگی و عطش
- حاوی مقادیر فراوان امگا۳ میباشد.
- از تخم شربتی برای درمان ناراحتی‌های گوارشی مانند درد و ورم معده، نفخ، یبوست، سوءهاضمه و بی نظمی کارکرد روده‌ها استفاده میشود.
- خلق و خوی فرد را خوب میکند، خستگی مفرط ذهنی، تنش‌های عصبی، افسردگی، میگرن و مالیخولیا را برطرف میکند.
- از روغنی که با خرد کردن تخم‌های شربت به دست می‌آید، برای درمان عفونت‌هایی مانند زخم، بریدگی، عفونت مثانه، عفونت پوست و… استفاده میشود.
- در کشور چین، از تخم شربتی برای درمان عفونت، درد معده، گزیدگی مار و حشرات و پایین آوردن دمای بدن استفاده میشود.
- از آن جا که تأثیر ضد اسپاسمی دارد، سیاه سرفه را برطرف میکند.
- به منظور تقویت قلب، تخم شربتی را در عرق بید مشک یا نسترن بریزید و بنوشید.
- به منظور تقویت اعصاب، روزانه یک یا دو بار تخم شربتی را در عرق بادرنجبویه مخلوط کنید و آن را با عسل شیرین کنید و بنوشید.
- برای درمان تنگی نفس و سرفه‌های خشک، یک قاشق مرباخوری تخم شربتی را در یک لیوان آب ولرم حل کنید و آن را جرعه جرعه بنوشید.
- تخم شربتی دارای مقدار زیادی آنتی اکسیدان بوده و تاثیر زیادی در شادابی و جوانی پوست دارد.
فواید مصرف تخم شربتی در کاهش وزن:
- اگر می خواهید بدون اینکه گرسنگی بکشید یا ورزش کنید هم چنین بدون مصرف داروهای پُر خطر لاغر کننده و چسبهای لاغری وزن کم کنید تخم شربتی یک راه معجزه گر برای شماست.
- تخم شربتی بدلیل حالت ژلاتینی خود انسان را تا مدتها سیر نگه میدارد.
- چون دانه های ژلاتینی آن از آب درست شده، هیچ کالری ندارد و چون آب آن به مدت طولانی داخل دانه ها حتی درون بدن باقی میماند، باعث میشود که بدن احساس سیری کند.
- اگر شما تخم شربتی را با غذای خود بنوشید، خاصیت ژله بودن آن، باعث میشود که مواد نشاسته ای به تدریج شکر موجود در خود را آزاد کنند و به این ترتیب شما به طور تدریجی انرژی متعادل در طول روز خواهید داشت .
- بر خلاف تمامی قرصها و روشهای لاغری که به ناراحتی های معده منجر می شوند مصرف تخم شربتی از ورم معده و دیگر ناراحتی های معده جلوگیری میکند .
- همان طور که می بینید تخم شربتی نه تنها شما را لاغر می کند بلکه هیچ عارضه ای نداشته و تمامی نیازهای بدن شما را نیز تامین مینماید.
- بدین منظور تنها کافی است مقداری تخم شربتی را در آب حل کرده و میل کنید.
حتما بخوانید:
اثر شگفت آور سیاه دانه در درمان سینوزیت
مصرف تخم شربتی در بارداری و شیردهی:
- گفته شده است در دوران بارداری مصرف روزانه ۱۰گرم تخم شربتی برای تقویت قلب و صحت مزاج وخوشرنگی و زیبایی طفل بسیار مفید است
- مصرف تخم شربتی در دوره شیردهی، سبب ازدیاد شیر مادر میشود ولی در مصرف آن زیاده روی نشود.
۱) اشخاص مبتلا به کرم معده نباید از تخم شربتی استفاده کنند.
۲) زیاده روی در مصرف تخم شربتی موجب ایجاد سر گیجه و همچنین بروز اختلال در حس بینایی می شود.
نحوه‌ی مصرف تخم شربتی
تخم‌های شربتی هنگامی‌که در آب خیسانده و مصرف شوند، بیشترین خواص تغذیه‌ای را دارند. آنها در تماس با آب پف می‌کنند، دور هر کدام یک پوشش سفید شفاف تشکیل میشود و سایزشان دو برابر میشود. شما می‌توانید حدود ۲ قاشق چای‌خوری تخم شربتی را به مدت ۱۵ دقیقه در یک فنجان آب گرم بخیسانید. آب گرم باعث میشود که این دانه‌ها کاملا پف کنند و آنتی‌اکسیدان‌ها و آنزیم‌های گوارشی مفید آنها آزاد شود.
درواقع این دانه‌های معطر، طعم خاصی ندارند و برای افزایش ارزش تغذیه‌ای می‌توان آنها را به هر غذایی اضافه کرد. آنها برای تزئین دسرها و نوشیدنی‌ها عالی هستند و می‌توان آنها را در لیموناد مخلوط کرد یا روی بستنی ریخت. آنها به نوشیدنی‌ها و دسرها طعم و مزه‌ی تازگی می‌دهند و جایگزین خوبی برای یک میان‌وعده‌ی کم‌کالری هستند. تخم‌های شربتی را به سوپ و پاستا اضافه کنید و از بافت تردشان لذت ببرید.
