دوا درمون معرفی گیاهان داروئی
| در داخل ستون فقرات انسان یک مسیر باریک وجود دارد که به آن کانال نخاع گفته می شود. تنگ شدن این کانال بعضی مواقع می‌تواند به عصب‌های داخل ستون فقرات فشار آورده، که این فشار در هر جای ستون فقرات، می‌تواند منجر به بیماری تنگی کانال نخاع گردد. |
بیماری تنگی ستون فقرات یا Spinal stenosis به باریک شدن فضای درون ستون فقرات انسان گفته می شود که می تواند بر اعصابی که از درون ستون فقرات عبور می کند فشار بیاورد. تنگی ستون فقرات بیشتر در کمر و گردن رخ می دهد. برخی از افرادی دارای بیماری تنگی نخاعی هستند ممکن است علائمی نداشته باشند. برخی دیگر نیز ممکن است درد ، سوزن سوزن شدن ، بی حسی و ضعف عضلات را تجربه کنند. علائم می توانند با گذشت زمان بدتر شوند.
تنگی کانال نخاعی در ناحیه گردن: در این شرایط ، باریک شدن در بخشی از ستون فقرات در گردن شما رخ می دهد.
بسیاری از افراد شواهدی از تنگی نخاع در اسکن MRI یا CT خود دارند که ممکن است علائمی خواصی نداشته باشند. علائم اغلب به تدریج شروع می شوند و با گذشت زمان بدتر می شوند. علائم بسته به محل تنگی و اینکه اعصاب در چه شرایطی هستند، متفاوت است.
۲- ضعف در یک دست ، بازو یا پا.
۳- مشکل در راه رفتن و تعادل.
۴- گردن درد.
۵- در موارد شدید ، اختلال عملکرد روده یا مثانه (عدم تحمل در نگه داشتن ادرار و بی اختیاری ادرار)
۳- احساس درد یا گرفتگی در یک یا هر دو پا هنگام ایستادن به مدت طولانی یا هنگام راه رفتن ، که معمولاً هنگام خم شدن یا نشستن رخ می دهد.
۴- کمردرد
در صورت وجود هر یک از علائم ذکر شده ، به پزشک مراجعه کنید.
چه عواملی سبب تنگی کانال نخاعی می شود:
ستون فقرات از گردن شما تا قسمت تحتانی کمر شما ادامه دارد. استخوان های ستون فقرات شما یک کانال ستون فقرات تشکیل می دهد ، که از نخاع (اعصاب) شما محافظت می کند.
برخی از افراد با یک کانال ستون فقرات کوچک متولد می شوند. اما بیشتر تنگی ستون فقرات هنگامی اتفاق می افتد که اتفاقی برای کاهش فضای باز در ستون فقرات رخ می دهد. علل تنگی نخاع ممکن است شامل موارد زیر باشد:
رشد بیش از حد استخوان:صدمه و پارگی ناشی از استئوآرتریت ( سایش و فرسایش استخوان ستون فقرات ) بر روی استخوانهای ستون فقرات شما می تواند باعث ایجاد چرخش استخوانی شود ، که می تواند به داخل کانال ستون فقرات رشد کند.
بیماری پیج یا Paget’s disease:بیماری استخوانی که معمولاً افراد بالغ را درگیر کرده و استخوان با روند بازیافت طبیعی بدن تداخل می کند ، در این بیماری بافت استخوانی جدید بتدریج جایگزین بافت قدیمی استخوان می شود. با گذشت زمان ، این بیماری می تواند باعث شکنندگی و ناهنجاری استخوانهای آسیب دیده شود. بیماری پیج از استخوان بیشتر در لگن ، جمجمه ، ستون فقرات و پاها بروز می کند. ، همچنین می تواند باعث رشد استخوان و تنگ نمودن کانال نخاعی در ستون فقرات شود.
بیشتر افراد مبتلا به تنگی نخاع در سنین بالای ۵۰ سال هستند. اگرچه تغییرات دژنراتیو که با گذشت زمان، محتوای آب و پروتئین غضروف بدن تغییر می کند. این تغییر باعث ضعیف تر، شکننده تر و غضروف نازک می شود که در نهایت موجب ایجاد تنگی نخاع در افراد جوانتر نیز می شود ، اما علل دیگری لازم است در نظر گرفته شود. این موارد شامل تروما ، ناهنجاری مادرزادی ستون فقرات مانند اسکولیوز و بیماری ژنتیکی است که بر رشد استخوان و ماهیچه ها در بدن تأثیر می گذارد. تصویربرداری ستون فقرات می تواند این دلایل را متفاوت کند.
عوارض:
به ندرت ، تنگی شدید نخاعی که درمان نشود ممکن است پیشرفت کرده و باعث دائمی شدن عوارض زیر شود:
۱- خواب رفتن دست ها یا پاها
۲- ضعف در دست ها یا پاها.
۳- ایجاد مشکلات در تعادل بیمار
۴- بی تحملی در نگهداشتن ادرار یا بی اختیاری
۵- در مراحل پیشرفته فلج شدن دست ها یا پاها.
درمان های تنگی کانال نخاع
۱. درمان پزشکی
این بیماری در مراحل اولیه ممکن است با تجویز دارو بهبود پیدا کند، ولی در موارد شدید با تشخیص پزشک امکان عمل جراحی وجود خواهد داشت. بررسی داروهای مورد استفاده در درمان این بیماری، روش‌های جراحی و لیزردرمانی در زیر آمده‌است.
داروهای موثر
- داروهای ضد افسردگی
از داروهای ضد افسردگی مثل آمی تریپتیلین در دوز شبانه برای تسکین درد شدید استفاده می‌کنند.
- داروهای مسکن
داروهای مسکنی مثل استامینوفن، ژلوفن، قرص ناپروکسن و … که متاسفانه امروزه مصرف خودسرانه آن به شدت افزایش پیدا کرده می‌تواند در کوتاه‌مدت ناراحتی و درد این بیماری را کاهش دهد.
- داروهای حاوی اپیوئیدها
داروهای اپیوئیدی داروهای هستند که در آن‌ها داروی کدئین وجود داشته و برای درمان و بهبود کوتاه‌مدت می‌تواند موثر باشد. این داروها به علت دارا بودن کافئین نباید به صورت درازمدت مصرف شود چون عوارض جانبی جدی و مهمی همچون اعتیاد به این داروها وجود دارد.
داروهایی همچون کپسول پرگابالین و قرص گاباپنتین که از خانواده‌های داروهای ضد تشنج هستند می‌توانند درد به وجود آمده از اعصاب صدمه‌دیده را تسکین دهند.
روش‌های جراحی
جراحی برای درمان این بیماری به روش‌های متفاوتی انجام می‌گیرد که در اینجا به بیان چند نمونه از آن‌ها می‌پردازیم.
- لامینکتومی
در این روش جراح قسمت پشتی ستون فقراتی که آسیب دیده را برمی‌دارد. این کار باعث می‌شود که در اطراف عصب فضا بیشتر شده و تنگی کانال نخاعی بهبود پیدا کند.
- لامینوتومی
در این روش جراح فقط قسمتی از لامینا یا همان قسمت پشتی ستون فقرات را حذف می‌کند. این کار برخلاف روش قبلی فقط فشار در یک نقطه خاص را کم می‌کند.
- لامینوپلاستی
اگر فرد دچار تنگی کانال نخاعی در محدوده گردن شده باشد از این روش جراحی استفاده می‌کنند. در این روش ابتدا جراح در ناحیه پشتی گردن برشی را ایجاد کرده و سپس از طریق بازسازی لامینا برای نخاع فضای بیشتری را ایجاد می‌کند.
لازم به ذکر است که روش‌های جراحی گفته شده به علت اینکه بیمار در آن‌ها بی‌هوش می‌شود ممکن است دارای خطراتی باشد؛ مخصوصا اگر بیمار دارای سن بالا نیز باشد. همچنین پس از عمل جراحی بیمار ممکن است دچار پارگی غشایی شده و یا در محل مورد نظر دچار عفونت و خونریزی گردد. این عوارضی که بعد از عمل جراحی ممکن است رخ دهد قابل درمان بوده اما زمان زیادی می‌برد.
لیزر درمانی
امروزه با استفاده از لیزرهای جدید و کاملا پیشرفته می‌توان این بیماری را درمان کرد. این لیزرها با کاهش تورم در کانال نخاعی باعث می‌شوند که فضای اطراف کانال‌ها باز شده و ورم کاهش پیدا کند. لیزرهایی که امروزه برای این کار مورد استفاده قرار می‌گیرند برعکس لیزرهای قدیم می‌توانند به داخل کانال نخاع وارد شده و اثرات درمانی بیشتری را داشته باشند. لازم به ذکر است که بیمار بعد از درمان با لیزر، برای مراقبت و بهبود بیشتر احتیاج به ورزش دارد.
۲. درمان گیاهی
بعضی از روش‌های سنتی و داروهای گیاهی هستند که استفاده از آن‌ها می‌تواند در بهبود بیماری تنگی کانال نخاعی موثر باشد که در این قسمت به بیان چند نمونه از آن‌ها می‌پردازیم.
- عرق و دمنوش خارخاسک
گیاه خارخاسک گل‌هایی زردرنگ داشته و بیشتر در مناطقی با شرایط نامناسب همچون مناطق صحرایی رشد می‌کند. این گیاه از خانواده اسفندهاست و دارای ترکیبات مفیدی همچون گلیکوزیدها، آلکالوپیدها، فلاونوئیدها و لیگنینامیدها بوده که در بهبود و درمان بسیاری از بیماری‌ها همچون سنگ کلیه، درد مثانه و مجاری ادرار، بواسیر، تورم پروستات و … مفید و پرکاربرد است. برای بهبود این بیماری نیز می‌توانید روزانه یک فنجان از دمنوش یا عرق خارخاسک را به همراه عسل مصرف کنید. این گیاه با خواص زیادی که دارد می تواند جرم هایی که داخل نخاع به وجو آمده اند را پاک کنند.
- دمنوش شاه تره، بومادران و آویشن
یکی از دمنوش هایی که برای بهبود این بیماری می‌تواند موثر باشد دمنوشی است که از ترکیب ۳ گیاه پرخاصیت آویشن، بومادران و شاتره تشکیل شده است. برای این کار می‌توانید مقدار کمی از گیاه شاه تره را با کمی بومادران و آویشن درون مقداری آب به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید و سپس زمانی که سرد شد آن را صاف کرده و روزی یک وعده با تشخیص متخصصان طب سنتی مصرف کنید.
- روغن سیاه دانه
می‌توانید از روغن گیاه پرخاصیت سیاه دانه استفاده کنید. برای این کار مقداری روغن سیاه دانه را به ستون فقرات خود بمالید و آن را به آرامی ماساژ دهید. این کار را می‌توانید روزی ۳ بار و به مدت ۸۰ روز انجام دهید تا درد بهبود پیدا کند. لازم به ذکر است که اگر روغن سیاه دانه در دسترس نبود می‌توانید از روغن بادام تلخ آن را ماساژ بدید.
۳. حرکات ورزشی مناسب
روی زمین به آرامی بنشینید و بدن خود را به‌طور کاملا آهسته پائین بیاورید. سپس طبق تصویر زیر دست‌های خود را به آرامی بکشید و آن‌ها در جهت رو‌به‌رو صاف کنید. این کار را به مدت ۱۰ ثانیه انجام داده و سپس کمی استراحت کنید و دوباره آن را انجام بدید. این حرکت باید بین ۱۰ تا ۲۰ بار انجام گیرد؛ اگر در انجام این حرکت دچار درد شدید حتما این تمرین را متوقف کرده و یا در مدت زمان کمتری انجام بدید تا باعث بدتر شدن بیماری نشوید.
در تمرین دوم شما باید مانند تصویر زیر به صورت چهار دست و پا روی زمین قرار بگیرید. در این حالت ابتدا سعی کنید پای سمت راست خود را تا جایی که برای شما مشکل نیست و باعث درد نمی‌شود بالا بیاورید و صاف کنید. در این حالت دست چپ را هم به صورت صاف در جلوی خود بکشید و چند ثانیه صبر کنید. سپس دست و پای خود را پائین آورده و این بار با پای سمت چپ و دست راست همین عمل را تکرار کنید. این حرکت شاید در ابتدا برای شما کمی مشکل باشد اما به تدریج باعث سفت شدن و بهبود عضلات کمر می‌شود.
در تمرین سوم شما باید روی زمین بنشینید و دو پای خود را تا جایی که می‌توانید بکشید و صاف کنید. در این حالت می‌توانید با کمک گرفتن از یک طناب و یا حوله، عملی که در عکس زیر نشان داده شده را انجام بدید. این عمل بدون کمک گرفتن از طناب هم امکان‌پذیر بوده اما ممکن است در ابتدا برای شما دردناک و سخت باشد. اگر حین انجام این کار در ناحیه کمر دردی را احساس کردید این کار را متوقف کنید و در مدت زمان کمتری انجام بدید.
در تمرین چهارم شما می‌توانید مانند عکس یکی از پاهای خود را به اندازه عرض شانه به سمت جلو باز کرده و دست خود را روی زانو قرار دهید و پای دیگر را مانند عکس در انتهای بدن بکشید. البته باید به این نکته دقت داشته باشید که این تمرین در اصل برای تقویت عضلات کمر و ستون فقرات در افراد سالم به کار گرفته می‌شود؛ پس وقتی شما دچار بیماری تنگی کانال نخاع هستید باید این عمل را با توجه به آمادگی بدنی خود انجام دهید و باعث بدتر شدن بیماری نشوید.
در تمرین پنجم شما با توجه به عکس زیر می‌توانید به‌طور آهسته روی زانوهای خود خم شده و در همین حالت دست خود را به صورت موازی به جلو بکشید و صاف کنید. این تمرین یکی از حرکات ورزشی عضلات کمر و ستون فقرات است، اما اگر وزن زیادی دارید از انجام این کار صرف‌نظر کرده و یا زیاد به سمت پائین نروید، چون باعث آسیب زدن به زانو می‌شوید. اگر هم سنتان بالا بوده و تمرکز کافی روی عضلات خود ندارید، از کسی بخواهید که به شما در پائین رفتن کمک کند.
در تمرین ششم شما باید مانند عکس روی زمین دراز بکشید و پاهای خود را به صورت خم و نود درجه نگه دارید. سپس همان‌طور که در عکس مشاهده می‌کنید قسمت بالا تنه را ثابت نگه داشته و یک بار هر دو پا را به سمت چپ و یک بار آن‌ها را به سمت راست برده و و این کار را ۱۰ مرتبه انجام بدهید؛ سپس کمی استراحت کنید. در ابتدا ممکن است برای انجام این عمل وقتی پاهای خود را به سمت چپ و راست می‌برید، قسمت بالا تنه هم حرکت کند؛ اما نگران این عامل نباشید چون به مرور اصلاح می‌شود.
نکته: حتما به این نکته توجه داشته باشید که قبل از انجام هرگونه حرکات ورزشی باید نرمش انجام داده و بدن خود را آماده کنید.
نتیجه گیری:
کانال نخاع یک مسیر بسیار باریک درون ستون فقرات بوده که گاهی به دلایلی همچون بالا رفتن سن و تصادف شدید، تنگ شده و دردهای بسیاری را به فرد تحمیل می‌کند. شما می‌توانید با انجام دادن حرکات ورزشی، درمان پزشکی و گیاهی باعث بهبود و درمان این عارضه شوید.
