چگونه ضررهای آلودگی هوا کاهش را دهیم

مشکلاتی که حالا پا را از پایتخت فراتر گذاشته و بسیاری از شهرهای بزرگ کشور و کلانشهرها را درگیر کرده است. سوزش چشم، تپش قلب، سرفه‌های پی‌درپی، تنگی نفس و… همه و همه ارمغان هوای آلوده است. اما برای کاهش ضررهای آلودگی هوا باید چه کرد؟ چه اقداماتی را باید برای پیشگیری در دستورکار قرار داد؟ نوع تغذیه مناسب در روزهای آلوده چیست؟ و چه غذاهایی می‌تواند از عوارض خطرناک آلاینده‌های موجود در هوا کم کند؟

سالیان متمادی است که در مورد آلودگی هوا صحبت میشود. در این مدت چه اقداماتی انجام شده و چه اقداماتی انجام نشده؟ چه اقداماتی می‌توانسته انجام شود و هنوز انجام نشده؟ حرف‌هایی از این دست همواره زیاد بوده است اما راهکار‌ها چندان نتیجه‌بخش نبوده است به‌طوری که در سال۹۵ مرگ منتسب به آلودگی هوا در کشور۳۰هزار مورد در سال بوده است که ۸درصد کل مرگ کشور محسوب می‌شود. همچنین ۱۵۰هزارنفر بستری داشته‌ایم که ۵هزار نفر از آنها متعلق به شهر تهران بوده اند.

این آمار خود گواهی بر این است که باید برای آلودگی هوا چاره‌ای اساسی اندیشیده شود که البته برعهده مسئولان است اما به‌عنوان پزشک توصیه می‌کنم که سالمندان و کودکان و گروه‌های حساس در این روزها در خانه بمانند. منواکسید کربن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل آلودگی هوا بیشترین ضربه را به سلامتی انسان وارد می‌کند. همچنین در هوای آلوده بیماران مبتلا به بیماری آسم نوع ۱ و ۲ با تنگی نفس، خس خس سینه و سرفه‌های شدید روبه‌رو می‌شوند که بلافاصله باید زیرنظر پزشک، درمان دارویی و مراقبت‌های ویژه را آغاز کنند. هوای آلوده برای افراد دارای حساسیت‌های تنفسی و آسم مرگبار است و تا حد امکان باید از حضور در فضاهای باز و محیط‌های شلوغ شهری خودداری شود. باید بدانیم که نفس‌کشیدن در هوای آلوده به سادگی روزهای عادی نیست و حجم بیشتری از هوا وارد ریه‌ها می‌شود. از این‌رو همه شهروندان باید مراقب باشند تا بیمار نشوند. حتی برخلاف همیشه که به ورزش توصیه می‌شود، این روزها باید کمتر ورزش کنید.

زمان آلودگی هوا مراقب رژیم غذایی خود باشید

دکتر مهدی فهیمی، متخصص طب سنتی هم در این‌باره به همشهری می‌گوید: اگر نیم‌نگاهی به آمارهای مرگ‌ومیر بیندازیم، متوجه می‌شویم که سال به سال مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های تنفسی در تهران و سایر شهرهای صنعتی ایران رو به افزایش است. آلودگی هوا می‌تواند اثرات منفی روی فیزیولوژی بدن بگذارد. وقتی سخن از آلودگی هوا می‌شود، منظور وجود ذرات معلق و منواکسید کربن، اکسید نیتروژن، اکسید سولفور و هیدروکربن‌های ناشی از سوخت ناقص مواد سوختی است.

این آلاینده‌ها بدن انسان را در برابر عفونت‌های بیماری‌زا حساس‌تر می‌کنند و مشکلات تنفسی، تحریک چشم و ناراحتی‌های قوه بویایی را افزایش می‌دهند. ازجمله افرادی که قربانی این آلودگی هوا می‌شوند، کودکان، افراد سالخورده و ورزشکاران هستند. حال، این سؤال پیش می‌آید که چگونه در برابر این آلودگی مقابله کنیم و چطور به مبارزه با مواد سمی که بر اثر تنفس ما وارد بدن می‌شود، بپردازیم؟ توصیه می‌کنیم در روزهای آلوده غذاهای متنوعی میل کنید. مصرف میوه و سبزیجات بهترین روش برای دریافت مواد مغذی به‌ویژه ویتامین‌هاست. سبزیجاتی مثل اسفناج و گوجه‌فرنگی که حاوی ویتامین E هستند، از ریه‌ شما در مقابل آلودگی هوا محافظت می‌کنند. افرادی که با کمبود کلسیم مواجه هستند، بیشتر در معرض عناصر آلاینده قرار می‌گیرند. توصیه می‌کنیم مصرف کلسیم را تا حدودی افزایش دهید.

زمانی که بدن به میزان کافی آهن و کلسیم داشته باشد، مقاومت خود را در برابر هوای آلوده افزایش می‌دهد. مصرف لبنیات به‌خصوص شیر کم‌چرب، دوغ و ماست را فراموش نکنید و آنها را در برنامه غذایی خود قرار دهید. همچنین بعضی از ویتامین‌ها می‌توانند مضرات آلودگی هوا را کم کنند. ویتامین E و ویتامین D از جمله ویتامین‌هایی هستند که می‌تواند مضرات آلودگی هوا را کاهش دهد. منابع مناسب ویتامین D شامل کره، زرده تخم‌مرغ و ماهی است. ویتامین E هم در روغن‌های گیاهی، گردو، بادام زمینی، زیتون، جوانه گندم و سبزیجات دارای برگ سبز به وفور وجود دارد. همچنین توصیه می‌کنم غذاهایی را که حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند سلنیوم و بتاکاروتن هستند، بیشتر مصرف کنید. فلفل، کدو تنبل، کلم و اسفناج، بتاکاروتن زیادی دارند.

سلنیوم هم در غذاهای دریایی، نان و غلات سبوس‌دار وجود دارد. همچنین نوشیدن آب را فراموش نکنید، لبنیات کم چرب میل کنید مانند شیر و لبنیات به‌خصوص پنیر و ماست هم به‌دلیل کلسیمی که دارند، می‌توانند جذب عناصر سنگین مثل سرب را کم کنند. از خوردن غذاهای چرب پرهیز کنید. بهتر است در روزهایی که آلودگی هوا زیاد است، از مصرف فست‌فودها و غذاهای خیلی چرب اجتناب کنید. در نهایت، بهتر است از سبزی‌ها و میوه‌ها و لبنیات بیشتر استفاده کنید تا اثرات مخرب هوای آلوده را مخصوصا در روزهای به‌شدت آلوده کاهش دهید، البته به شرطی که میوه‌ها و سبزی‌ها خودشان آلوده به سموم نباتی و فاضلاب شهری نباشند همچنین مصرف غذاهای چرب و غذاهایی که حاوی مواد نگهدارنده هستند (مانند سوسیس و کالباس و غذاهای کنسرو شده) را کمتر کنید. کودکان، سالمندان، بیماران ریوی، بیماران قلبی-عروقی و بیماران سرطانی از آسیب‌پذیرترین گروه‌ها در مقابل آلودگی هوا هستند و بهتر است این افراد بیشتر مراقب رژیم غذایی خود باشند.