چکیده: |
واکسن های آکسفورد یا آسترازنکا ، فایزر ، مدرنا ، سینوفارم و برکت در حال حاضر در کشور موجود بوده و برای افراد در دسترس است. این واکسن ها هر کدام متناسب با تکنولوژی ساخت آنها ، سطحی از ایمنی را در فرد تزریق شده ایجاد نموده که در ادامه مطلب به آن خواهیم پرداخت. |
اما این پنج واکسن چه تفاوتهایی با یکدیگر دارند؟
- واکسن آکسفورد یا آسترازنکا همانند یک تلقیح سنتی و به روش واکسنهای رایج عمل میکند، به این صورت که یک پروتئین از ویروس به درون بدن انسان تزریق میشود و سیستم ایمنی بدن با ایجاد یک پادتن، در برابر ورود احتمالی ویروس اصلی مقابله میکند. اما واکسنهای فایزر و مدرنا از یک تکنولوژی موسوم به «آرانای پیامرسان» استفاده میکند که یک توالی پیامرسان را که حاوی دستورالعملهای ژنتیکی وارد بدن میکند تا سلولهای فرد واکسینه شده آنتیژن و پاسخ ایمنی را ایجاد کند. این تکنولوژی که با خود همزمان مشکل و راهحل را به همراه دارد، پیشتر در ساختن واکسن به کار نرفته بود.
- همه این واکسنها نیاز به تزریق دو دوز برای واکسیناسیون فرد دارند، اما برخلاف واکسنهای مدرنا و آکسفورد که باید دو دوز با فاصله چهار هفته فاصله تزریق شوند، فاصله میان دوزهای واکسن فایزر سه هفته است.
- در زمینه اثربخشی این واکسنها، بر اساس آخرین نتایجی که به دست آمده، واکسن فایزر دارای اثربخشی ۹۵ درصدی در مقابل ویروس است که این اثربخشی ۲۸ روز پس از تزریق دوز اول واکسن ایجاد میشود. اثربخشی این واکسن برای افراد بالغ و بالای ۶۵ سال که بیشتر در معرض آسیبهای کرونا قرار دارند، ۹۴ درصد است.
- اثربخشی واکسن مدرنا نیز۹۴/۵ درصد است اما این شرکت اعلام کرده که آزمایشها بر روی این واکسن همچنان ادامه دارد و ممکن است این نتایج تغییر کند. آزمایشها بر روی واکسن دانشگاه آکسفورد نیز نشان میدهد که اگر دو دوز از این واکسن تزریق شود، اثربخشی آن ۶۲ درصد است، اما اگر فرد در نوبت اول نیم دوز و در نوبت دوم، یک دوز کامل دریافت کند، اثربخشی آن ۹۰ درصد خواهد بود.
- فایزر بستهبندی مخصوص واکسن خود را نیز ساخته تا دوزهای این واکسن کنار یخهای خشک بتوانند به مدت ده روز بدون نیاز به فریزر حفظ شوند. واکسنهای مدرنا میتوانند در دمای اتاق به مدت ۱۲ ساعت، در یخچالهای خانگی به مدت سی روز و در فریزرهای خانگی و پزشکی که دمایشان منفی ۲۰ درجه است، تا شش ماه سالم بمانند. واکسن آکسفورد نیز میتواند در دمای بین ۲ تا ۸ درجه سانتیگراد و دور از نور نگهداری شود.
- واکسن سینوفارم همانطور که می دانید یک واکسن چینی هست که از پروتئین های طبیعی و اجزاء تشکیل دهنده ویروس استفاده کرده و واکسن سینوفارم حدود هشتاد درصد جلوگیری از ابتلای بیماری را انجام میدهد ، یعنی وقتی که در مورد واکسن ها حرف می زنیم منظورمان کسانی هستند که کامل واکسیه شدند و دو هفته از آن می گذرد یعنی نوبت اول و دوم را تزریق کردن و دوهفته بعد از نوبت دوم که سطح آنتی بادی مناسب در بدنشان تشکیل شده، این افراد که واکسن سینوفارم تزریق کردند هشتاد درصد ابتلای مجددشان جلوگیری می کند و پنجاه درصد از مریض های بسیار بد حال را از مرگ و میر کاسته شده است این مطالعاتی هست که خود چین داده است .
- واکسن برکت هم همینطور مشابه همان واکسن سینوفارم از پروتئین های طبیعی و اجزاء تشکیل دهنده ویروس استفاده کرده و در کشور خودمان تولید شده است . این واکسن نیز هشتاد درصد ایمنی ایجاد نموده و از مرگ و میر و بدحال شدن مبتلایان جلوگیری می کند.
- یکی از اصلیترین تفاوتهایی که میان این پنج واکسن وجود دارد، شیوه ذخیرهسازی آنهاست. در این زمینه، توزیع واکسن سینوفارم ، برکت و مدرنا بسیار سادهتر از واکسن فایزر است، ولی ذخیره کردن واکسن برکت و سینوفارم بسیار سادهتر از بقیه است. واکسن فایزر در زمان حمل و نقل و ذخیرهسازی باید در حدود دمای منفی ۷۰ درجه سانتیگراد نگهداری شود، تا اثربخشی بهینه آن حفظ شود و همچنین پیش از مصرف، باید با یک محلول دیگری مخلوط شود.
- قیمت هر کدام از این واکسنها نیز متفاوت است و در میان این پنج واکسن، محصول شرکت مدرنا از همه گرانتر است. همچنین قیمت واکسن سینوفارم ،برکت و آکسفورد نیز از همه ارزانتر است .
تبلیغات ضد واکسن چقدر واقعیت دارد؟
لازم است بدانیم که مطالب عنوان شده در شبکه های اجتماعی در مورد ایجاد تغییرات ژنتیکی در انسان توسط واکسن های جدید ، کاملا غیر علمی و بی اساس بوده و نباید به آنها توجه نموده و یا به آنها دامن زد. اینکه گفته شده ژنهای ویروس در ژنتیک ما ادغام میشوند ابدا صحیح نبوده و اتفاقا ارجحیت فناوری امارانای این است که برخلاف دیانای ویروس حامل در زمان ابتلا ، امکان ادغام کد ژنتیکی حامل در میزبان وجود نداشته و این عامل پس از کمتر از یک ماه از بدن خارج شده و اثر آن که آنتی بادی ساخته شده توسط سیستم دفاعی بدن است به جای میماند.
در هر حال با یک نگاه به گذشته میتوان دریافت که محصولات دارویی که سازندگانش آن را بیضرر میدانستهاند بعدا مشخص شده که ضررهایی هم داشته یا دولتها برنامههای وسیع بهداشتی-درمانی را به منظورهای دیگری هم بکار برده باشند ، اما در حال حاضر نگاه همه به واکسن کرونا است ، اطلاعات نهایی زیر ذرهبین خواهند بود، واکسنها در جمعیت بزرگی آزمایش شده یا میشوند و اگر عارضه خاصی داشته باشند بالاخره در این همه جمعیت خود را نشان خواهد داد.
آیا پس از دریافت واکسن نیازی به ماسک زدن یا رعایت فاصلهگذاری اجتماعی نیست؟
متخصصین ایمونولوژی تاکید میکنند که تا اطلاع ثانوی نیاز هست به آن دلیل که . ویروس کرونا به طور دایم در حال جهش بوده و ممکن است گونه های جدید آن در مقابل واگیرتر باشند . ضمن آنکه هنوز هم آزمایش انسانی واکسنها برای گونه های جدید ادامه داشته و در هر مرحله میبایست ورژن جدید واکسن تولید و تزریق گردد.
در خوشبینانهترین حالت به نظر میرسد ضرورت دارد تا مدتها از ماسک استفاده کرده و فاصله اجتماعی را رعایت نماییم.
کدام نوع واکسن را تزریق کنیم؟
اولا ، اصلا اهمیت ندارد کدام نوع واکسن تزریق شود و بهتر است در دسترسترین نوع در اسرع وقت در نوبتهای مختلف تزریق گردد. دوماً اینکه این همهگیری جهانی است، یعنی این کافی نیست که ما واکسن زده باشیم و خیالمان از کرونا راحت شده باشد. اگر جمعیت زیادی در دنیا واکسینه نشوند کرونا همچنان در گردش خواهد بود و اگر جهش قابلملاحظهای بکند ما هم که واکسن زدهایم ممکن است دیگر مصونیت نداشته باشیم.
آیا همه افراد میتوانند واکسن را دریافت کنند؟
در وهله اول این به نوع واکسن بستگی خواهد داشت و پس از تکمیل آزمایش واکسنها بهتر میتوان به این سوال جواب داد. در برخی افرادی که سیستم ایمنیشان به دلایل مختلف خوب کار نمیکند ممکن است تنها واکسن خاصی توصیه شود یا اصلا توصیه نشود.
بسیاری از واکسنها را به زنان باردار هم میتوان تزریق کرد اما در مورد این واکسنها باید منتظر نتیجه نهایی آزمایشها و توصیه شرکت سازنده بمانیم. با اینکه تقریبا در همه جای دنیا زنان باردار در بین گروههای آسیبپذیر قرار گرفتهاند اما شواهدی نیست که زنان باردار بیشتر از دیگران در معرض خطر بیماری سخت باشند.
برای تزریق واکسن به کجا مراجعه کنیم؟
بیشتر کشورهای دنیا در حال واکسیناسیون بوده و به دفعات با فاصله زمانی ۴ ماه نوبتهای بعدی را انجام میدهند. اغلب کشورها بر حسب امکانات، وسعت و جمعیت خود مشغول واکسیناسیون بوده و این کار بطور گسترده و منظمی در حال اجراست.
در ایران هم مثل بسیاری از کشورها پیشرفته ، سامانه منظم و دقیقی برای واکسیناسون همه نوبت ها برای کلیه افراد جامعه فعال شده و براحتی از طریق اینترنت در دسترس است. بدیهی است که سوابق کامل واکسینه شدن افراد به زبان فارسی و انگلیسی موجود بوده و قابل استناد است.
البته سازمان جهانی بهداشت با همکاری سازمانها و خیریههای همکاری جهانی واکسن و پیشگیری از همهگیری (مثل CEPI و GAVI)، برنامه دستیابی جهانی به واکسن کووید-۱۹ یا کوواکس ( COVAX) را راه انداخته است و در نظر دارد دستیابی عادلانه به واکسن کرونا را برای بسیاری از کشورهای با درامد پایین تا متوسط فراهم کند.